بسمه تعالی
موضوع :نگاهی بر وضعیت منابع آبی و پروژه های مربوط آن در کشور الجزایر بعنوان بسترکاری مطمئن درزمینه همکارهای فی مابین دو کشورایران والجزایر
الجزاير19 ميليارد متر مكعب آب دارد كه 63%آن سطحي و 37% آن زير زميني و اكثريت آن غير قابل احياء مي باشد و هر نفر الجزايري در سال 600 متر مكعب مصرف ساليانه آب دارد , واين ميزان بايستي تا سال 2020 ميلادي به 500 متر مكعب كاهش يابد جرا كه هم مصرف اين ماده حياتي زياد شده است و هم ميزان بارندگي سالانه كاهش يافته است .
كشور"جمهورى دموكراتیك خلق الجزایر در شمال قاره آفریقا قرار داشته و وسیع ترین كشور مغرب عربى بشمار مى رود. اغلب شهرهای آن صحرایی، که با دامنه ای از مناظرباغهای آبیاری شده است از نظر مؤقعیت طبیعی می توان گفت بیش از 85 درصد مساحت الجزایر را صحرای بزرگی پوشیده است در شمال کوههای اطلس و در حوزه میانی فلات خشکی قرار دارد. در جنوب شرق کوههای هقار جای گرفته است. در امتداد ساحل مدیترانه ای آن جلگه ها و سلسله کوههای کم ارتفاع قرار دارد. مهمترین رودهای الجزایر شلف بوده و قله تهت به ارتفاع 2918 متر را بعنوان بلندترین نقطه آن می باشد.
آب و هوا الجزایر در امتداد ساحل آب و هوا مدیترانه ای با تابستانهای داغ و زمستان های معتدل است و بارندگی کافی بوده و در صحرای بزرگ آن، داغ و کم آب است. منابع آبي و پروژه هاي مربوطه:
با وجود بارندگی کافی در حاشیه دریای مدیترانه باید توجه داشت که بخش اعظم کشور صحرایی بوده که این موضوع موجب شده اکثر جمعیت الجزایر در حاشیه دریای مدیترانه آن مسکن گزیده و نیاز این کشور را به مدیریت آب و تصفیه و امور مربوط به شیرین سازی آب دریا جهت شرب و غیره.. را بیشتر سازد. صادرات 77 میلیارد دلار نفت الجزایر در سال 2008 و نسبت 66/97 درصد آن به کل فروش خارجی این کشور بعلت اینکه هنوز بخش کشاورزی یکی از مهمترین بخشهای اقتصادکشور بحساب می آید که 47 درصد جمعیت کشور از طریق آن امرار معاش می نمایند و 17 درصد تولید ناخالص داخلی را برعهده دارد. از سوي ديگر صادرات 78ميليارد دلاري الجزاير در سال 2008 به دولت اين امكان را داده تا بودجه متناسبي را براي موضوع آب و آبياري و مديريت آن كه در كشور الجزاير از اهميت خاصي برخوردار مي باشد مد نظر قرار دهد و درصد بالايي از حجم بودجه كشور جهت توسعه امور زير بنايي در بخش آب ومديريت آن اختصاص يابد .
لذا موضوع آب و آبیاری و مدیریت آن در کشور الجزایر از اهمیت خاصی برخوردار می باشد. بطوری که این امر باعث شده، که در صد بالایی از حجم بودجه کشور جهت توسعه امور زیر بنایی به بخش آب و مدیریت آن اختصاص یابد. در برنامه پنج ساله رقمی بالغ بر 4/1422 میلیارد دینار بودجه برای آن در نظرگرفته اند که به برکت آن بررسی و مطالعه و اجرای .پروژه احداث 30 سد بزرگ و کوچک و کانالهای آبیاری متعدد رونق گرفته است. در هر صورت جهت بسیج منابع آبی مورد نیاز دولت الجزایر پروژهایی مختلف شامل سد سازی و شبکه های آبرسانی و پروژه های شیرین سازی آب دریا به شرح ذیل در دست اقدام و بررسی قرار گرفته است:
الف-1-سد هاي ساخته شده بنجاه مورد هستند و مهمترين آنها شامل 1-سد بني هارون با كنجايش حجمي 960 ميليون متر مكعب ,2-سد جرف التر با كنجايش حجمي 360 ميليون متر مكعب 3- سد غريب با كنجايش حجمي 280 ميليون متر مكعب 4- سد الفضه با كنجايش حجمي 225ميليون متر مكعب 5-سد ايرغن با كنجايش حجمي 180ميليون متر مكعب و.....0(براي مشاهده اسامي و اطلاعات بقيه سد ها ضميمه يك را ملاحظه فرماييد )
الف-2- سدهای در دست اقدام:حدود دوازده مورد هستند (ضميمه دو ) كه مهمترين انها
دوسد یکی به نام واد اتمانیا دراستان میلهو دیگری بنام تیشی هاف در استان بجایا که قرار بود در سال 2007 آماده شود. بخشی از پروژه های در دست ساخت بمنظور بسیج منابع آبی و مدیریت آن شامل13 سد بوده و عبارتند از:
سد کودیات اسردوان در استانبویره سدبوگوس دراستان طرف سد دویره دراستان الجزیره سدهای پریز شلف وسدکرادا, دراستانمستغانم سدهای بوسیاباوسدکثیر, دراستانجیجل سد وورکیسدراستان ام البواقی سد صفصاف دراستان طبسا سد کف ادیر دراستان تیپازه سد تابلوت دراستان بجایا، سدهای درادیسو سد ماهواندراستان سطیف.
-درمجموع برنامه بسیج جمع آوری آبهای سطحی در بر گیرنده 69 سد همراه با 26 پروژه بزرگ مسیر انتقال آب و آب رسانی می باشد.
این پروژها باعث می شود تا 2/5 میلیارد متر مکعب لغایت 4/7 میلیارد مترمکعب از آبهای سطحی را تحت کنترل دراورده وموجبات
آب رسانی خوب جهت کشاورزی و شرب مردم فراهم آید. هشت پروژه بزرگ آب رسانی از 26 پروژه بزرگ یاد شده به شرح زیر بوده و از آنها بعنوان شبکه آبرسانی یاد می شود که عبارتند از:
ب - شبکه های آبرسانی
1- نظام آبرسانی بنی هارون به سمت استانهایمیله, قسنطینه ،خنشله ،ام البواقی و استان بطنا با حجم سالانه 430 میلیون متر مکعب که در سال گذشته توسط رییس جمهور الجزایر آقای بوتفلیقه افتتاح گردید.
2- شبکه آبرسانیتکسبط به سمت استانهای, بومرداس وتیزی اوزوواستان الجزیره با حجم سالانه 180 میلیون متر مکعب که قرار بود در ژانویه سال 2008 پایان یابد لیکن با مقداری تأخیر به پایان خواهد رسید گفته می شود هم اکنون اولین بخش این پروژه آبرسانی در بین مناطق فراحهو عزازگازدر ماه ژوئیه سال 2007 به بهره برداری رسیده است.
3- شبکه آبرسانی کودیات اسردوان به سمت استانهایتیزی اوزومسیله, واستان مداا با حجم سالانه 650 میلیون متر مکعب است این پروژ قبلاً با مشکلاتی روبرو شده بود لیکن اقدامات لازم جهت اتمام پروژه تا پایان ماه مارس 2008 صورت پذیرد.
4- شبکه آبرسانی مستغانم –ارزیو-وهران(M.A.O) به سمت استانهای مستغانم واستان وهران با حجم سالانه 155 میلیون متر مکعب که قرار است تا پایان سال 2008 به بهره برداری برسد.
5- پروژه مربوط به سدهای ریگانوتابلوت و ودرادیس همراه با سیتم آبرسانی مربوط به آن در نزیک استان سطیف با گنجایش حجمی 119 میلیون متر مکعب در سال کارهای اولیه مربوط به این پروژه انجام و کار ساخت آن آغاز گردیده است.
6- پروژه مربوط به سدهای عقیل عمدا ومهوان همراه با سیتم آبرسانی مربوط به آن در نزدیک استان سطیف با گنجایش حجمی 189میلیون متر مکعب در سال سیستم انتقال آب فلات علیای جنوب شامل سفره آبی البین که در منطقه ای در نزیکی استانهایجلفا, تیارت, مسیله, بیسکرا ،بطنا, سعیداو استان مداامی باشد.
7 - سیستم انتقال آب و آبرسانی جنوب-جنوبشامل سفره آبی البین در صلاح در نزدیکی استان تمانراست که دارای یک مسیر انتقال آب به مسافت 740 کیلومتر می باشد و کار ساخت آن آغاز گردیده است.
د- پروژه های آب شیرین کن
برنامه پروژه مربوط به شیرین نمودن آب دریا با تولید روزانه 26/2 میلیون متر مکعب نیز از اهمیت خاصی برای کشور الجزایر برخوردار است که شامل 13
ایستگاه و تاسیسات بوده که کار برخی از آنها شروع و در اجرا پیشرفتهای خوبی نیز داشته است.
مناطق تعیین شده برای این سیزده ایستگاه آب شیرین کن دریا به شرح ذیل می باشد:
ایستگاههای اب شیرین کنوهران, الجزیره(حما,) سیدی جلول, در استان عین تموشنت دوایستگاه آب شیرین کن در استان طلمسانو برای هر یک دراستانهایحنین, مستغانم,دوایستگاه وتیپازه،شلف ،سکیکده, ,بومرداس وطرف یک ایستگاه آب شیرین کن دریا مد نظر قرار گرفته است.
ه- سایر اقدامات انجام شده
سایر اقداماتی که در خصوص بسیج منابع آبی در الجزایر مورد توجه قرار گرفته شده به شرح ذیل می باشد:
· 1/5- انجام بررسی مطالعاتی درخصوص بهبود وضعیت سدهها بمنظور تحکیم امکانات تامین آب آشامیدنی در شهرهای, بجایا وعنابه, بویرا, جیجل, مستغانم ،تیسیمسیلت ،ظهرا وطلمسان.
· 2/5- بازسازی منابع تغذیه ای آب آشامیدنی جهت شهرهای قسنطینه،وهران غرب شهر الجزیرهو همچنین بخش غربی شهر بزرگ الجزیره
· 3/5- باز سازی منابع تغذیه ای آب آشامیدنی سیدی بالعباس
· 4/5- سالم سازی آب در سطح شهرها و مناطق استانهایالجزیره-وهران-واد صوف –بنی هارون-قسنطینه- سکیکده-تیارت- و استان وراگله
· 5/5- اقدام و بررسی مطالعاتی در خصوص حفاظت منابع آبی شهرها سیدی بالعباس و مزاب و شهر الجزیرهمنطقه(باب الواد) در برابر طغیان و بارشهای ناگهانی
· 6/5- احداث چهل ایستگاه پالایشگاهی (تصفیه خانه) جدید و تعمیر و بازسازی 20 ایستگاه در حال انجام و ساخت 50 مرکز اقامتی که اجازه افزایش ظرفیت تصفیه آب به میزان 600 میلیون متر مکعب در سال را فراهم در شهرها و ناطق ذیل را فراهم آورد:,وادصوف-وهران-قلما-قسنطینه-الجزیره-دره مزاب –ام موسی در وراگله –تیارت-عین مزاب –العلما-مداا-ام موسی در درولایت غلیزان-سدراات –عین دفله-خنشله-سورالغلیزان-العلما-بوگارا –سعیدا-جیجل –سکیکده-تیپازه-عنابه-بویرا-تیمگاد-لقوات-عین بیضا-بجایا-تسیمسیلت-عین ترک-تنیت الحاد-عین تموشنت-غلیزان-تمانراست-جیلل-مسیله-سطیف-بیسکرا-زرالده-
قابل ذکر است که حجم آب این پروژه ها با حجم اب ده سد برابری خواهد نمود و این آبهای باز یافتی فقط به مصارف کشاورزی اختصاص خواهد یافت.
پروژها و موارد فوق الذکر می بایست تا پایان سال 2009 به انجام برسد ضمناً 28 ایسنگاه تصفیه آب با هدف بالا بردن ظرفیت تصفیه آبهای مصرف شده از 270 میلیون مترمکعب به 600 متر میلیون متر مکعب در سال برسد.
در حقیقت این سیاست باز یافت آبهای مصرف شده در راستای بسیج مجموعه ظرقیتهای آبی کشور در امر توسعه کشاورزی و و بهبود وضعیت آب شرب شهروندان می باشد.
در رابطه با سیاست مربوط به آب های کشاورزی باید ابراز داشت که این سیاست ها به گونه ای بوده که موجب بالا رفتن سطح زیرکشت تا سه برابر شده است برای مثال با مسطح ساختن 45 تپه حدود 943/25 هکتار بر حجم زمین های زیرکشت را افزایش داده است بطوریکه به 400/219 هکتار تا پایان سال 2009 خواهد رسید (بر اساس مطالعات انجام شده تعداد 293 تپه آماده گی تسطیح و تبدیل شدن به زمین کشاورزی را دارند) . این امر موجب خواهد شد تا 240000 شغل جدید در این بخش ایجاد گردد. قابل ذکر است که رئیس جهور هیئت دولت را ملزم به اجرای برنامه های مربوط به بسیج منابع آبی کشور نموده است.
ملاحظه :جهت بررسی مناقصه های بخش اب وسدهای الجزایر می توانید به ادرس ذیل مراجعه وبهره برداری لازم را بنمایید.
www.anbtdz.com
منابع :سالنامه اقتصادی واجتماعی الجزایر در سالهای 2007 و2008 میلادی-سایت وزارت منابع آبی الجزایر و.....
تهیه وترجمه وتنظیم- مجید قربانی فراز -