بررسي تجارت خارجي الجزاير در سال 2008 و سه ماهه اول سال 2009ميلا د ي
************************************************************************
بر اساس اطلاعات اداره كل گمركات الجزاير در تاريخ 21 فوريه 2009 منتشره در روزنامه المغرب اين كشورطي سال 2008 ميلادي 07/39 ميليارد دلار مازاد تجاري داشته كه اين رقم در مقايسه با سال گذشته ميلادي (2007) كه معادل 53/32 ميليارد دلار بوده،از افزايش 12/20 % برخورداربوده است .
ارزش صادرات الجزاير طي اين دوره بالغ بر 23/78 ميليارددلار بوده كه به نسبت سال گذشته به ميزان 04/30 % رشد داشته و واردات اين كشور نيز معادل 15/39 ميليارد دلار بوده كه 71/41 % رشد داشته است .
صادرات نفت وگاز با 58/97 % همچنان در راس صادرات اين كشور قرار داشته كه در مقايسه با سال گذشته به ميزان 76/29%رشد داشته است .صادرات غير هيدروكربور الجزاير با 42/2% تنها بالغ بر 89/1 ميليارد دلار بوده كه در مقايسه با سال 2007 از رشد 42%برخوردار بوده است .
در راس صادرات غير نفتي الجزاير كالاهاي نيم ساخته با 67/1 % و به ارزش 3/1 ميليارد دلار قرارداشته و مواد خام با 45/ % وبه ارزش 351 ميليون دلار در رتبه دوم قرار داشته و پس از ان موادغذايي با 16/ % و به ارزش 125ميليون دلار و تجهيزات صنعتي با5 0/%به ارزش 75ميليون دلار قرار دارند .
در سال 2008 شاهد رشد كالاهاي وارداتي در مقايسه با سال 2007 هستيم .چنانچه تجهيزات صنعتي با 34%در راس كالاهاي وارداتي به الجزاير قرار دارند و با 52%رشد از 68/8ميليارد دلار در سال 2007 به 19/13 ميليارد دلار در سال 2008 رسيده است. كالاهاي نيم ساخته با16/35 %رشد و به ارزش 83/11ميليارد دلار در رتبه دوم قرار دارند و پس از ان مواد غذايي با 75/55%رشد و به ارزش 71/7ميليارد دلار و مواد مصرفي غير غذايي با 30/22% رشد وبه ارزش41/6 ميليارددلارقرار دارنداز مجموع واردات به الجزاير 80/31 ميليارد دلار در سال 2008 به صورت نقدي پرداخت شده كه در مقايسه با سال2007 به ميزان 14/42%رشد داشته است .13/8 % حجم واردات به ارزش 18/ 3 ميليارد دلار به صورت سرمايه گذاري بوده كه در مقايسه با سال 2007 كه به ميزان 23/7% وارزش43/3 ميليارد دلار بوده كاهش نشان مي دهد .بقيه واردات نيز از محل ارزهاي معتبر به ميزان 90/4%وبه ارزش 92/1 ميليارد دلار و غيره به ميزان 75/5 %و به ارزش 25/2 ميليارد دلار تامين مالي شده است.
مهمترين كشورهاي وارد كننده از الجزاير طي سال 2008 به ترتيب ايالات متحده امريكا با 64/18 ميليارد دلار ،ايتاليا 90/11 ميليارد دلار ، اسپانيا 94/8 ميليارد دلار ،فرانسه 42/6 ميليارد دلار ، هلند 61/5 ميليارد دلار و كانادا 55/5 ميليارد دلار بوده و فرانسه با 46/6ميليارد دلار ،ايتاليا با 34/4ميليارد دلار ،چين با 98/3 ميليارد دلار ،ايالات متحده امريكا با 18/2ميليارد دلار و المان با 33/ 2ميليارد دلار به ترتيب در رديف مهمترين كشورهاي صادر كننده به الجزاير طي همين سال قرار داشته اند.
بر حسب مناطق اقتصادي نيز مهمترين شريك اقتصادي الجزاير ،اتحاديه اروپا با 23/53% از حجم كلي واردات و 51%از حجم كلي صادرات در رديف نخست قرار داشته است.واردات از اتحاديه اروپا در سال 2008 با 5/44%رشد در مقايسه با سال 2007 از 43/14ميليارد دلار به 84/20 ميليارد دلار رسيده است .صادرات الجزاير به اتحاديه اروپا نيز با 69/48% رشد به 89/39 ميليارد دلار در سال 2008 رسيده است كه عمدتا مواد هيدروكربور بوده است.
كشورهاي سازمان همكاري و توسعه اقتصادي خارج از اتحاديه اروپا پس از اتحاديه اروپا در رديف دوم مناطق اقتصادي طرف تجاري با الجزاير قرار داشته و 9/18%از واردات الجزاير به ارزش 12/7 ميليارد دلار را تامين كرده و 93/36%از صادرات الجزاير به ارزش 89/28 ميليارد دلار را جذب نموده اند،در خصوص مبادلات تجاري الجزاير با ساير مناطق امار ضعيف مي باشد .
بطوريكه حجم مبادلات تجاري الجزاير با كشورهاي اسيايي با رشد 16/32% از 32/8 ميليارد دلار در سال 2007 به 99/10ميليارد دلار در سال 2008 رسيده ، حجم مبادلات تجاري الجزاير با كشورهاي مغرب عربي از 04/1ميليارد دلار به 71/1ميليارد دلار رسيده و حجم مبادلات تجاري الجزاير با كشورهاي عربي خارج از اتحاديه مغرب عربي نيز با 43%رشد از 10/1 ميليارد دلار در سال 2007 به 57/1 ميليارد دلار در سال 2008 بالغ گرديده است .
الجزاير در سال 2007 ميلادي از مازاد تجاري به ارزش 08/32ميليارد دلار برخوردار بوده كه نسبت به سال قبل ان(2006)با 15/33ميليارد دلار ،با كاهش 25/3%مواجه بوده است .
مازاد تجاري الجزاير در سال 2008 ميلادي بالغ بر 07/39ميليارد دلار بوده كه عمدتا اين افزايش مرهون صادرات موادهيدروكربور بوده است .
صادرات الجزاير طي سه ماهه نخست سال 2009 ميلادي به 74/10 ميليارد دلار بالغ شده نسبت به مدت مشابه در سال 2008 به ميزان 07/42%كاهش نشان مي دهد .
از سوي ديگر واردات الجزاير با 07/10%افزايش نسبت به مدت زمان مشابه در سال قبل به 42/9 ميليارد دلار بالغ شده است كه بر همين اساس مازاد تراز تجاري طي سه ماهه نخست سال 2009 معادل 32/1 ميليارد دلار در مقابل مدت مشابه سال گذشته كه معادل 99/9ميليارد دلار بوده ،كاهش چشمگير نشان مي دهد .
مواد هيدروكربور همچنان با 27/97%در راس كالاهاي صادراتي الجزاير قرار داشته كه نسبت به مدت زمان مشابه سال گذشته با 42% كاهش از 01/18ميليارد دلار به 45/10 ميليارد دلار رسيده كه اين در نتيجه كاهش قيمت نفت به ميانگين 52 دلار در هر بشكه در سه ماهه نخست سال ميلادي جاري در مقايسه با 110 دلار ميانگين هر بشكه در مدت مشابه سال قبل مي باشد .
محصولات غير نفتي نيز كه 73/2% كل صادرات الجزاير را تشكيل مي دهد با 293ميليون دلار به ميزان 44%نسبت به مدت مشابه سال گذشته كاهش نشان مي دهد .
كالاهاي نيمه ساخته با 198 ميليون دلار ،مواد خام با 40ميليون دلار ،مواد غذايي با 32 ميليون دلار و تجهيزات صنعتي با 12ميليون دلار به ترتيب در راس كالاها و صادرات غير نفتي الجزاير ودر مقابل تجهيزات صنعتي با 24/4ميليارد دلار،مواد اوليه محصولات توليدي با 55/2ميليارد دلار و مواد مصرفي غير غذايي با 975ميليون دلار به ترتيب در صدر محصولات وارداتي الجزاير طي سه ماهه نخست سال ميلادي جاري قرار داشته اند .
ايتاليا با 25/2ميليارد دلار ،ايالات متحده با 96/1ميليارد دلار ،اسپانيا با 74/1ميليارد دلار ،فرانسه با 27/1ميليارد دلار ،تركيه با 784ميليون دلار و كانادا با 538ميليون دلار به ترتيب در صدر كشورهاي وارد كننده از الجزاير و در مقابل فرانسه با 64/ 1ميليارد دلار ، ايتاليا با 09/1ميليارد دلار ، چين با 846ميليون دلاراسپانيا با 800ميليون دلار ،المان با 546ميليون دلار و ايالات متحده با 466ميليون دلار به ترتيب در صدر كشورهاي صادر كننده به الجزاير از اول ژانويه تا اخر مارس سال 2009 میلادی قرار داشته اند.
بر همين اساس كشورهاي اتحاديه اروپا با 31/56%از نظر واردات و 33/61%از نظر صادرات از اهم شركاي الجزاير به شمار مي روند .
در حا ليكه حجم مبادلات تجاري الجزاير با كشورهاي اسيايي با 21/9% كاهش از 99/1ميليارد دلار به 81/1ميليارد دلار رسيده است .از سوي ديگر با اجرايي شدن توافقنامه منطقه ازاد مبادلات تجاري عربي از اوايل ژانويه سال 2009حجم مبادلات تجاري الجزاير با كشورهاي عربي با 61%افزايش از 260 ميليون دلار به 330 ميليون دلار رسيده است. با وجود گذشتن قريب به سه ماه از پيوستن الجزاير به منطقه ازاد مبادلات تجاري كشورهاي عربي (از ماه ژانويه 2009 تا كنون )ولي هنوز مسائل مربوط به اين پيوست كاملا حل نگرديده است .
مساله مربوط به تفسير قوانين و تعرفه هاي مربوط به برخي ازمحصولات توليدي اين كشورها در منطقه مي شود ،از نظر وزير بازرگاني الجزاير در حقيقت اين مسئله اولين سنگ مذاكرات نسبتا دشوار الجزاير با ديگر اعضاء اين اتحاديه منطقه اي تجاري را تشكيل مي دهد .
وزير بازرگاني الجزاير در اظهارات اخير خود اعلام كرد:در رابطه با توافقات صورت گرفته در مورد تعرفه ها و مسائل مربوط بايستي گفت :تا كنون از 80 عدد كالاي مورد بحث نسبت به 26 نوع قلم كالا توافق شده است.وي ادامه داد :كه مذاكرات به كندي پيش مي رود .وي روند برخي از توافقات پيرامون تعرفه ها ومعيارهاي مورد درخواست الجزاير در مورد كالاهايی مثل نساجي و مواد سوختي،توليدات دارويي ،روغن وبنزين ،پاك كننده ها و مواد سوختي ،انها را بطئي دانست .در حقيقت الجزاير برخي توليدات اين كشورها را غير بومي دانسته و معتقد است كه اين كالاها همانند كشور امارات متحده عربي فقط براي فروش اماده سازي مي شوند ,چنانچه اگر اين محصولات بخواهد بدون هيچ تعرفه اي از منطقه ازاد مبادلات تجاري عربی وارد الجزاير شوند ضربه بسيار سختي به توليدات داخلي الجزاير وارد خواهد ساخت و صنايع نو پاي الجزاير از بين مي رود .
بنابراين الجزاير حداقل درخواست تعرفه 70%براي ورود اين قبيل محصولات از منطقه ازاد مبادلات تجاري عربي به كشورش نموده است .چرا كه اين كشور ها بعضا با توجه به قرار داد ها يي كه با كشورهاي اروپايي دارند موفق شده اند در توليد اين كالاها نسبت به الجزاير مهارت بيشتري اخذ نمايند .از طرفي برخي كشورهاي عضو منطقه ازاد مبادلات تجاري عربي عليرغم اصل عدم وجود تعرفه در منطقه ازاد مبادلات تجاري ،امادگي قبول برخي قوانين و حتي يك تعرفه 40%را براي برخي از اين محصولات اعلام داشتند .ولي الجزاير ورود اين كالاها را موكول به برقراري تعرفه 70درصدي نموده و تعرفه هاي كمتر از انرا ضربه سختي به توليدات مشابه داخلي خود مي داند .
ملاحظات:بحران اخير مالي جهاني موجب كاهش درامد هاي صادراتي الجزاير خصوصا در شش ماه اخير تا كنون شده است ,از طرف ديگر ميزان سرمايه گذاريهاي خارجي نيز در اين كشور بخاطر قوانين ناپايدار وتغييرات فاحش در مورد نحوه حضور شركتهاي خارجي و نحوه فعاليت انها در الجزاير موجب كاهش تمايل كشورهاي خارجي به حضور در الجزاير شده است .از طرف ديگر اين كشور قصد دارد با پيوستن به اتحاديه هاي مختلف تجاري منطقه اي به رشد اقتصاد و تجارت خود كمك نمايد ولي اگر در اين زمينه به زير ساختارهاي صنعتي وكشاورزي خود توجه دقيق ننمايد موجب ضربه سنگيني به كارخانه هاي موجود دولتي كه اكثر انها در معرض خصوصي سازي شدن هستند وارد خواهد امد .
به خاطر همين به اين فكر افتاده كه نسبت به برخي كالاهاي وارداتي كه در داخل توليد مي شوند و از لحاظ كيفيت نياز به حمايت دولت الجزاير دارند ،تعرفه هاي سنگين وارداتي وضع نمايند تا بلكه بتوانند توليدات داخل را از اين طريق حمايت و جلوي تعطيلي برخي از اين صنايع را در داخل الجزاير بگيرند .
در پايان نيز ،قابل ذكر است كه الجزايريها اعلام داشته اند تا قبل از پيوستن به سازمان تجارت جهاني موافقتنامه تعرفه هاي ترجيحي را با هيچ كشوري به امضاء نخواهند رساند و لذا درخواست وزارت بازرگاني كشورمان در سه ماهه پاياني سال 1387از طريق كميته پي گيري امور دو طرف ،كان لم يكن تلقي مي گردد.
اما با توجه به بررسي صادرات و واردات كشورمان در سال 2008 به اين كشور ميزان صادرات کالای ايران به اين كشور30097530 دلار آمریکا گردیده ونسبت به سال گذشته(24395659 دلار) به ميزان 25 % افزايش يافته است . از لحاظ تركيب
كالاهاي صادراتي (كه ليست ان قبلا ارسال شده)نسبت به سال 2007 انچنان تغيير فاحشي نيافته است .اما از لحاظ صادرا ت خدمات فنی ومهندسی طبق گفته آقای امیرزاده ریاست هیات مدیره شرکت دیداس دو پروژه 27 میلیون دلاری جهت ساخت
مخازن گاز پروپان طی مناقصه ای برنده شده اند ودر حال اجرا می باشند .وشرکت نسترن الکتریک نیز بنابر اظهارات آقای نوری مدیر عامل این شرکت در دو پروژه 25
میلیون یورویی لوله کشی گاز وکنترل روم آن طی مناقصه ای برنده گردیده اند ولی تاکنون این شرکت مدارک مثبته ای در این رابطه به وابستگی بازرگانی سفارت ج.ا.ایران در الجزایر ارایه ننموده اند .
لذا ليست كالاهاي صادراتي ووارداتي بين الجزاير و ايران در سال 2008 بپيوست ايفاد مي گردد كه همچنان در راس اين ليست صادرات خودرو ايران قرار دارد .
تهيه و تدوين :مجيد قرباني فراز –رايزن بازرگاني ج-ا-ايران –الجزاير